De 9e vangst Zwartboek NOS Journaal toont aan dat onze nationale nieuwszender discrimineert en – nog altijd – knoeit met cijfers. Een gotspe. Journalistiek op kosten van de belastingbetaler verplicht de makers tot het leveren van kwaliteit. Dus media-minister @arieslob, let u op?!

Verschil in aanpak religie

Op 14 augustus 2018 in de 08.00 uur-uitzending besteedt het NOS Journaal aandacht aan de wegens achterhouden van informatie over kindermisbruik in de katholieke kerk veroordeelde Australische aartsbisschop Philip Wilson. Hij mag zijn gevangenisstraf van een jaar thuis uitzitten. Seksueel wangedrag is een belangrijk onderwerp. Minderjarigen beschermen door publicatie is een taak van de journalistiek. Het geloof van Wilson maakt onderdeel uit van de zaak en wordt terecht genoemd. Een slachtoffer wijst erop dat hij de hoogste kerkleider is die tot nu toe is veroordeeld.

Bij het volgende journaal-item op deze 14e augustus speelt bij kindermishandeling religie ook een prominente rol. Het betreft de dood van een driejarige peuter in de Amerikaanse staat Nieuw Mexico bij een duiveluitdrijving in een primitief kampement. Ook zijn elf verwaarloosde kinderen aangetroffen. Het geloof, islam, wordt ditmaal verzwegen. Slachtoffers of een woordvoerder horen we niet over de mishandeling, noch dat de leider van de sekte de zoon is van de vooraanstaande Amerikaanse moslim-geestelijke Siraj Wahhaj. Evenmin verneemt de kijker dat de basis is opgezet om de kinderen te trainen in het aanvallen van Amerikaanse scholen, dus een terroristenopleiding hebben gekregen. 

Hier is sprake van discriminatie, want in gelijke gevallen wordt anders journalistiek gehandeld. Aan verschil in aanpak bij religies maakt de NOS zich vaker schuldig. Over het misbruik van honderden Britse meisjes, door met name Pakistaanse moslims, blijft het in vergelijking met de excessen in de katholieke kerk, of bij Jehova-getuigen, opmerkelijk stil op de NOS-burelen, zoals opgemerkt in Zwartboek 8e vangst. Dit onderscheid is in strijd met de NOS code die ‘de hoogste journalistieke eisen van zorgvuldigheid, betrouwbaarheid, ongebondenheid, pluriformiteit en objectiviteit’ voorschrijft. 

Deugnieuws

Op zondag 12 augustus 20.00 uur opent de uitzending met een geplande demonstratie van extreemrechts in Washington. We zien betogers met vlaggen. De presentator: ‘Dit zijn de eerste beelden van de organisatoren die zijn aangekomen in de stad.’

Amerika-correspondent Arjen van der Horst is ter plaatse en laat twee tegendemonstranten aan het woord. Rechtse geluiden worden ons onthouden. Waarom? Hoor-wederhoor is de eerste les op de School voor de Journalistiek. Daarbij noem ik mij de laatste nazi-jager van Nederland en hun motivatie en kracht is een need to know.

In het item grijpt het NOS Journaal terug naar een demonstratie in Charlottesville, een jaar eerder, waar tragisch een dode viel bij een clash tussen de linkse en rechtse demonstranten. NOS-correspondent Arjan: ‘En president Trump zei er tot verbazing van velen dit over: “De groep aan de ene kant gedroeg zich slecht, maar de groep aan de andere kant was ook heel gewelddadig. Er waren twee kampen. En beide kampen hebben schuld.”

Correspondent Arjan vervolgt: ‘Extreemrechts in Amerika voelde zich echt gesteund door die uitspraken toen van president Trump. Dat zeiden ze ook. De afgelopen jaren hebben we ook een forse toename gezien van het aantal extreemrechtse demonstraties.’ Een quote of cijfer die deze bewering onderbouwt vernemen we niet. 

Hoe serieus mogen we Arjan nemen? Het NOS Journaal meldt een dag later bij de 08.00 uur-uitzending van 13 augustus 2018: ‘Er werden zo’n vierhonderd rechts-extremisten verwacht, maar er kwamen er maar twintig opdagen.’ Een derde van de zendtijd, 5,5 minuten, gaat die zondag de 12e augustus 2018 op aan de demonstratie in Washington, voor welgeteld twintig demonstranten. Extreemrechts Amerika zit die dag niet in Washington. Waar wel, weet de NOS blijkbaar niet.

Onze nationale nieuwszender rapporteert vaker onprofessioneel dit soort zaken. Bijvoorbeeld de eerste Pegida-manifestatie in Nederland op 11 oktober 2015 in Utrecht, waar een rechtse bijeenkomst door tegendemonstraten werd verstoord. En ook al eerder gaf ik aan dat Duitse autochtonen door NOS-correspondent Jeroen Wollaars onterecht zijn beticht van zo’n 95 procent van alle antisemitische aanslagen in Duitsland, zie Zwartboek 6e vangst. 

Burka-verbod

Op 1 augustus 2018 22.00 uur besteedt de redactie aandacht aan het burka-verbod in Denemarken dat deze dag van kracht wordt. In dat land dragen zo’n tweehonderd vrouwen totaal gezichtsbedekkende kleding en ‘een deel daarvan was aanwezig bij dit protest’, meldt de NOS-presentatie. Een demonstrant zegt: ‘Ik ben hier om mijn medeleven te betuigen aan de vrouwen.’ De ander: ‘Dit gaat om politici die proberen om ons van de straat te verwijderen.’ Demonstranten vóór het burka-verbod, die op hetzelfde moment in Kopenhagen samenkomen, krijgen geen spreektijd van het NOS Journaal. Waarom niet? Zij vertegenwoordigen immers de meerderheid van de Deense bevolking. Door het buitensluiten kiest de NOS partij en dat is in strijd met de eigen journalistieke code. 

PVV contra PvdA

Op 9 augustus 2018 in de uitzending van 20.00 uur informeert het NOS Journaal over de dood van het Haagse PVV-raadslid Willie Dille. Voor haar zelfmoord beweerde ze te zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims en wees naar een collega-gemeenteraadslid als mededader. Bewijzen waren er niet en ze had ook geen aanklacht ingediend. 

Of de bewering van Willie Dille juist is doet voor dit zwartboek niet ter zake. Het NOS Journaal heeft de volgorde van de gebeurtenissen van die dag en de commentaren zo achter elkaar gezet dat u een bepaald beeld krijgt voorgeschoteld, een denkraam. 

Het item over het dode PVV-lid is het derde item van de uitzending, wat de urgentie van het nieuws duidt. In de zaak van de PVV’ster wordt door een statement van burgemeester Pauline Krikke van Den Haag en het citeren uit een politieverklaring erop gewezen dat er ‘geen aanknopingspunten waren voor een onderzoek’. 

Nu (opnieuw) het verschil in aanpak.

Op 18 maart 2018 vraagt het NOS Journaal aandacht aan een veel minder belangrijke verdachtmaking, namelijk het uitschelden door onbekenden van PvdA-lid Ugbaad Kilincci, een vrouw met een Somalische achtergrond in Emmen. Dit voorval is wél opening 20.00 uur Journaal. (Zie Zwartboek 6e vangst.) Dat de PvdA’ster evenmin aangifte doet en de politie bij gebrek aan aanknopingspunten het onderzoek stopt, meldt het NOS Journaal niet. 

Nogmaals. De feiten zijn ernstig en of in beide zaken de politicia’s de waarheid vertellen is door mij niet vast te stellen, wel het verschil in journalistieke werkwijze.

Frankrijk versus Kroatië

Op 16 juli 2018 om 20.00 uur informeert het Journaal over de Franse gevoelens na de eindoverwinning van het nationale voetbalelftal bij de wereldkampioenschappen Russia 2018. Het eerste deel is een neutrale weergave van het nieuws, niks op aan te merken. Maar dan komt de duiding. 

Presentator Jeroen Overbeek zegt: ‘Volgens velen staat het Franse elftal vooral symbool voor het moderne multiculturele Frankrijk. Zwart en wit, rijk en arm, stad en platteland gebroederlijk naast elkaar. En dat is ook terug te zien bij de fans.’

Er verschijnen fans in het beeld. Die roepen ‘Allez les Blues’, wat incorrect wordt vertaald met ‘Hup Frankrijk’. 

Waar het NOS Journaal zich vervolgens schuldig aan maakt heet ‘the bigotry of low expectations’. Een term van speechschrijver Michael Gerson en vertaald: het vooroordeel van de lage verwachtingen. Bij de NOS denken ze, blijkbaar, dat kleurlingen/zwarten/moslims weinig kunnen, dus als ze iets goed doen dan wil de redactie dat tonen. 

De Franse correspondent Frank Renout laat een donkere vrouw de vraag beantwoorden: 

‘Geeft het de jeugd in de buitenwijken hoop? 

‘Ik denk van wel.’  

Frank laat een man zeggen: ‘Ik ben trots. Het is alsof Afrika heeft gewonnen.’ 

Een vertederend kijkende presentator Jeroen Overbeek stapt in de studio over naar verliezend finalist Kroatië. Ook in dat land blije gezichten.

Nu de zwartboek-vraag: Als het Kroatische elftal had gewonnen, zou de Balkan-correspondent dan een item hebben gemaakt over de voordelen en de kracht van de mono-culturele en mono-religieuze samenleving van Kroatië? 

Nee dus. Als op 5 augustus 2018 het Nederlands dames hockeyelftal wereldkampioen wordt, struint een NOS-verslaggever evenmin hockeygemeentes als Bloemendaal af. Terecht. Want zoiets riekt naar racisme. Maar waarom wel het deugnieuws voor de ene bevolkingsgroep en niet voor de andere? Dit noem ik discriminatie, sorry, maar ik kan er geen ander woord voor bedenken. 

Na-papegaaien

Op 6 augustus 2018 om 20.00 uur besteedt het NOS Journaal aandacht aan de schuldenlast van Griekenland. Presentatrice Astrid Kersseboom begint met: ‘Een mijlpaal. Ruim acht jaar na het uitbreken van de eurocrisis kreeg vanmiddag Griekenland de laatste 15 miljard overgemaakt uit het Europees noodfonds ESM.’ 

Op locatie in Luxemburg roept economisch verslaggeefster Eva Wiessing enthousiast. ‘Met deze laatste lening is de schuldencrisis in Griekenland feitelijk voorbij.’

Opmerking 1: Dit is een broodje journalistieke aap. Een schuldencrisis is voorbij als je leningen hebt terugbetaald, niet als je leningen hebt uitstaan.

Eva praat verder: ‘Athene heeft de financiën weer op orde en kan met deze buffer zeker twee jaar voort.’ 

Opmerking 2: Pardon, ‘twee jaar voort’? Maar, Eva je zegt zelf dat Griekenland de zaak op orde heeft?

Eva vervolgt: ‘Uiteindelijk heeft het de eurolanden niets gekost.’

O nee? Ever later zegt Eva dat de eurolanden eerder 53 miljard euro hebben overgemaakt naar de Helleense Republiek, waarvan 3,2 miljard euro uit Nederland, dus belastinggeld. Daarna heeft het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) geld uit de kapitaalmarkt overgemaakt naar Griekenland. Eva: ‘De teller staat daarmee op 257 miljard euro.’

Mocht Griekenland niet terugbetalen dan staan landen als Nederland garant voor de leningen, merkt Eva nog wel op.

Zoals aangetoond in Zwartboek 8e vangst over migratie sjoemelt het NOS Journaal vaker met statistieken. Zo vergeet Eva de lening van het Internationaal Monetair Fonds IMF, die de totale Griekse schuld van de laatste acht jaar volgens het Vlaamse dagblad De Tijd naar 273,7 miljard euro stuwt. De gewezen Griekse minister van Financiën Yannis Varoufakis noemt een Griekse schuld van 289 miljard euro. 

Financieel-expert Martin Visser begroot bij Telegraaf TV de Griekse schuld op 110 + 130 + 86 = 326 miljard euro, bijna een kwart meer dan Eva ons voorrekent. Een slok op een borrel.

Martin spreekt over ‘een bijna onontwarbare kluwen’ en de Nederlandse belastingbetaler zit er voor zeker 16 miljard euro in, plus garantstelling, mocht Griekenland niet terugbetalen. 

Eva noemt als maximale einddatum voor terugbetaling: ‘Voor het jaar 2069.’ 

Martin Visser en andere experts hebben het over terugbetalen tot 2059/2060, zo’n tien jaar eerder. 

Ook vertelt Eva niet dat het IMF meent dat een financieel reddingsplan voor Griekenland niet levensvatbaar is zonder schuldenverlichting, lees: kwijtschelding. En dat de Europese Rekenkamer in november 2017 spreekt over onvoldoende transparantie en onvoldoende onderbouwing bij maatregelen die het tekort van de Griekse schulden moeten verlichten. Dus hoezo ‘schuldencrisis voorbij’?

Voormalig KRO-Brandpuntmedewerker Ton Verlind verzucht op Facebook: ‘Crisis in Griekenland is over, meldde het NOS Journaal gisteravond. Daarmee papegaait de NOS-redactie trouw overheidsbulletins na, iets waarin de jongens en meisjes van de NOS heel goed zijn. Er zit geen enkele expertise bij de redactie die verder gaat dan 1 en 1 = 2, zo lijkt. Een kleine rondgang op internet maakt duidelijk dat de Griekse crisis helemaal niet over is, maar dat hij door een aantal trucs voorlopig aan ons zicht is onttrokken.’

Trump en Zuid-Afrika

Naar aanleiding van een tweet van de Amerikaanse president Donald Trump over het doden van blanke boeren en onteigening van hun land zonder compensatie becijfert het NOS Journaal op 23 augustus 2018 in de 20.00 uur-uitzending het aantal dode blanke boeren: 153 in 1998 en 74 in 2017. 

Een schijntje, suggereert de NOS, want jaarlijks komen zo’n 19.000 mensen door geweld om in Zuid-Afrika. Volgens correspondent Bram Vermeulen tweet Trump ‘feitelijke onjuistheden’. Maar is de getoonde cijferbalk wel een juiste weergave? Twee dagen later stelt de NOS in de herstelrubriek dat het geen 74 maar 47 dode blanke boeren betreft. Dat is fout één. De agrarische website Boerderij.nl noemt blanke boer zijn in Zuid-Afrika ‘het gevaarlijkste beroep ter wereld. (...) De kans vermoord te worden, is net zo groot als bijvoorbeeld van een agent in functie: 145 doden per 100.000.’ De gemiddelde murder rate per 100.000 inwoners in dit toch al gewelddadige land bedraagt 34,1. Als blanke boer loop je dus een viermaal grotere kans om vermoord te worden dan een gewone Zuid-Afrikaan. Dát feit vertelt de NOS er ook niet bij. 

Liegen met cijfers

Presentator Rob Trip waarschuwt in het NOS Journaal van 13 augustus 2018 om 20.00 uur voor het uit de pan rijzen van de kosten voor de geestelijke gezondheid in Nederland. Rob zegt: ‘In 2015 waren de kosten voor psychische stoornissen bijna 21 miljard euro. En als er niks verandert dan stijgen die kosten in 2040 tot bijna 47 miljard euro. Vanaf komend jaar gaan ze bij Menzis eennieuwe manier van vergoeden invoeren bij de behandeling van depressies en angststoornissen.’ 

Op de achtergrond verschijnt een grafiek. Met daaronder ‘Bron cijfers: RIVM'. Dat is het kennis- en onderzoeksinstituut van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Een autoriteit die het NOS-statistiekje de air van betrouwbaarheid moet geven.

Eerstelijns psycholoog Frits Bosch ziet het op website Joop.nl helemaal anders met: ‘GGZ-patiënten misleid door Menzis en NOS’. 

De kosten van de geestelijke gezondheidszorg GGZ in Nederland bedragen 6,1 miljard euro in 2015 en niet 21 miljard euro. Ten onrechte zijn de kosten voor dementie en verstandelijke beperkingen opgeteld bij de kosten van psychische stoornissen.

Bij navraag bevestigt de RIVM-persvoorlichting dat de kijker een loer wordt gedraaid bij het pluggen van een bezuinigingsplannetje van zorgverzekeraar Menzis in samenwerking met de NOS: ‘In de RIVM-cijfers zoals gegeven door het NOS Journaal zaten enkele feitelijke onjuistheden.’

In de vorige vangst Zwartboek NOS Journaal noemde ik dat lying with statistics. Conclusie: Cijfers & NOS Journaal, het blijft een moeizame relatie. 

Lees hier de eerdere uitgebreide afleveringen:

Zwartboek NOSjournaal

Zwartboek NOSjournaal 1e vangst

Zwartboek NOSjournaal 2e vangst

Zwartboek NOSjournaal 3e vangst

Zwartboek NOSjournaal 4e vangst

Zwartboek NOSjournaal 5e vangst

Zwartboek NOSjournaal 6e vangst

Zwartboek NOSjournaal 7e vangst 

Zwartboek NOSjournaal 8e vangst