Een paar honderd uitgeprocedeerde asielzoekers protesteren in het Groningse Ter Apel tegen dreigende uitzetting. Liever verblijven ze in een koude tent met weinig eten dan terug te keren naar hun moederland. Ze symboliseren een failliet Nederlands en Europees asielbeleid. Opvang in de regio is niet alleen veel effectiever maar ook veel eerlijker.

De 27-jarige Iraakse computerdeskundige Hadi leidt rond tussen de veelkleurige tenten. 'We begonnen op 8 mei met 42 Irakezen.' Inmiddels zijn er Somaliërs en Afghanen bijgekomen. En allemaal hebben ze te horen gekregen dat ze moeten terugkeren. Hadi, vier jaar in Nederland, prakkiseert er niet over: 'We vinden ons land nog te onveilig.'

 

Somaliër Abdullah (26) is de Hoorn van Afrika ontvlucht vanwege de vele gevechten, zegt hij, met een rood-wit geblokte palestijnensjaal om zijn nek. 'We love Holland.' Vrouwen zitten om een kampvuur. Mannen discussiëren over wie voor het diner zorgt.

De plek in het hoge gras ligt strategisch, recht voor de poort van het aanmeldcentrum voor asielzoekers. Ambtenaren hebben onderdak aangeboden, maar dan moeten de tentslapers een document ondertekenen dat ze vrijwillig terugkeren naar eigen land. Ondanks de regen klinkt Hadi resoluut. 'Dat willen we niet. Desnoods blijven we hier twee jaar staan.' Minister Gerd Leers voor Immigratie, Integratie en Asiel wil hen geen valse hoop geven en sluit ontruiming niet uit. Dat zijn duidelijke woorden, maar de minister, de Tweede Kamer en de Europese Unie zijn medeverantwoordelijk voor deze schrijnende situatie.

Kampen met eisende asielzoekers zijn inmiddels een bekend fenomeen in Europa. Van Griekenland tot België wordt op deze manier geprotesteerd tegen een te stringent afwijs- en terugkeerbeleid. Nu dus ook in Nederland. Gefrustreerde asielzoekers en hun advocaten wijzen naar het vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties uit 1951, dat Europa en dus ook Nederland verplicht onderdak te verlenen aan mensen met 'gegronde vrees voor vervolging' vanwege hun ras, godsdienst, nationaliteit of politieke overtuiging.

Het verdrag stamt uit 1951 en is gebaseerd op de situatie van het naoorlogse Europa. Ruim zestig jaar later klopt de regelgeving niet altijd meer. Economische motieven spelen tegenwoordig een doorslaggevende rol. Vluchten voor oorlog is vaak een pretext voor een beter leven. Want als Irak vanwege autobommen onveilig is voor asielzoekers, dan moet dat ook gelden voor de andere 30 miljoen inwoners. En die staan hier niet op de stoep.

Dat komt doordat de asielzoeker van tegenwoordig afstamt van de gegoede burgerij. Een enkeltje Europa kost gemiddeld 10.000 euro aan transport en mensensmokkelaars. En lang niet iedereen bezit zoveel geld. Deze investering ben je kwijt als ze je terugsturen. Mag je blijven, dan kun je mee-eten uit de vleespotten. Vandaar dat protest aantekenen lucratief kan zijn.

In de 27 landen van de Europese Unie groeide het aantal asielzoekers vorig jaar van 260.000 naar 300.000. Bij elkaar hebben die dus een slordige drie miljard euro opgehoest om het fort Europa binnen te kunnen komen. Dan hebben we het niet over het geld dat de Europese landen kwijt zijn aan de opvang en verdere medische en pensioenverzorging van asielzoekers. Het bedrag overstijgt ruimschoots de uitgaven aan ontwikkelingsgelden voor de belangrijkste asielzoekerslanden zoals Afghanistan, Irak en Somalië. En dat voor een handjevol mensen die sowieso het geld hadden om te kunnen vluchten. Want sloebers, en denk daarbij ook eens aan alleenstaande moeders en oorlogsgehandicapten, kunnen hoogstens enkele kilometers verder verkassen. Vorig jaar klopten in Nederland overigens zo'n 11.500 mensen aan.

Wil Europa dus de rijke asielzoeker niet langer voortrekken en de arme derdewereldbewoner niet langer discrimineren, dan moet eindelijk werk worden gemaakt van regionale opvang. Met 100.000 buitenlandse militairen in Afghanistan moeten safe havens in het land geen probleem vormen. Voor de kosten van één Somaliër in Nederland kun je met gemak honderd landgenoten ter plaatse steunen.

Voor de Irakees Hadi is een tijdelijke opvangplek in Turkije of Jordanië geen probleem. Hij zegt: 'Stuur ons desnoods naar een ander land, maar niet terug naar Irak.'

Het artikel staat op de site van De Nieuwe Pers. De foto nam ik in het tentenkamp.