Niets bleef de luisteraar bespaard bij het voorlezen van het twee uur durend vonnis tegen de voormalige Liberiaanse president Charles Taylor, afgelopen donderdag 26 april in Leidschendam. In de door hem gesteunde oorlog werd bij gevangengenomen kinderen met een mes op het voorhoofd de afkorting RUF - Revolutionair Verenigd Front - gekerfd. Zoiets voorkwam namelijk desertie. Uitgetrokken ingewanden van tegenstanders werden over de weg gespannen en gebruikt als wegversperring. In de omgebouwde basketbalzaal van het voormalige hoofdkwartier van de Nederlandse inlichtingendienst AIVD, dat de laatste zes jaar dienst doet als dependance voor het Sierra Leone-tribunaal, kon je in de leespauzes van rechter Richard Lussick een speld horen vallen. Tussen 1996 en 2002 pousseerde de 64-jarige verdachte rebellen van zijn buurland Sierra Leone in een oorlog die naar schatting 50.000 slachtoffers maakte. Het vonnis, schuldig op alle elf aanklachten, van de voormalige Liberiaanse president Charles Taylor, verdient applaus en beïnvloedt daarbij het proces tegen zijn handelspartner Guus Kouwenhoven.

Charles Ghankay Taylor, blauw pak, rode stropdas en bril met dun goudkleurig montuur, hoorde de wreedheden waarvoor hij medeverantwoordelijkheid draagt stoïcijns aan met de armen leunend op de tafel. Voor de zitting zwaaide hij stoer vanaf zijn verdachtenbankje achter in de rechtszaal naar bekenden op de publieke tribune. Maar bij het opdreunen van de feiten bond hij langzaam maar zeker in. Taylor leverde als een supermarkt voor opstandelingen communicatieapparatuur, sigaretten, alcohol en zelfs toverdrankjes die de rebellen moesten beschermen tegen kogels. Meisjes werden als sexslavin gebruikt en jongens onder de vijftien jaar ingezet als kindsoldaat. Bovenal steunden de opstandelingen zwaar op de wapens en munitie die Taylor jarenlang leverde. Alles in ruil voor diamanten die door slavenarbeid werden gevonden. Zijn droom was een groot Liberia waar hij uiteraard de scepter zou zwaaien.

Het 'guilty' is slecht nieuws voor Taylors vroegere zakenpartner, de Rotterdammer Guus Kouwenhoven (70). Voor het gerechtshof in Den Bosch wacht hem rond de jaarwisseling een hernieuwd proces wegens illegale wapenhandel en medeplegen van oorlogsmisdaden in Liberia, het land waar Taylor president was.

In eerste aanleg is Kouwenhoven veroordeeld tot acht jaar maar de Hoge Raad heeft de zaak terugverwezen. Jarenlang werkten beide heren, die een voorliefde delen voor maatkostuums, vrouwen en geld, nauw samen. Taylor noemde Kouwenhoven zijn 'pepperbush'; een peperstruik waaraan hij maar hoefde te schudden of het geld viel er uit. Ze deelden miljoenen dollars aan royalty's van de kapbedrijven Oriental Timber Cooperation OTC en Royal Timber Cooperation RTC. Uit processtukken blijkt dat de voormalige 'godfather' van Liberia in oktober 1999 zo'n 5.000 camouflagepakken, 4.000 paar legerlaarzen en 3.400 rode baretten aankocht voor Taylor. In strijd met het wapenembargo van de Verenigde Naties smokkelde Kouwenhoven volgens de aanklacht AK-47 machinepistolen en RPG-7 granaatwerpers het land binnen in de strijd tegen opstandelingen. Ook deze oorlog in Liberia kostte tienduizenden onschuldigen het leven.

Mr. 'Gus' zoals zijn troetelnaam luidde, heeft zijn contacten met Taylor nooit ontkend. 'In Afrika heb je als zakenman geen andere keus dan op goede voet te staan met de machthebbers.'

Veroordeling van Taylor schept nieuwe jurisprudentie voor 'corporate complicity', zei professor Criminologie Wim Huisman van de Vrije Universiteit in Amsterdam in een eerder interview met Dagblad De Pers. Lieden als Taylor en Kouwenhoven 'maken misdaden mogelijk door ze te faciliteren, bijvoorbeeld door het afstaan van personeel en transportmiddelen.' Daarnaast profiteren ze van de oorlog door, in het geval van Taylor, het winnen van bloeddiamanten waarvan de opbrengst wordt aangewend voor zijn eigen oorlogsvoering. Kouwenhoven inde geld met de houtkap.

Voor Kouwenhoven betekent de schuldverklaring van Taylor bovendien dat harde schriftelijke bewijzen niet altijd noodzakelijk zijn bij dit soort processen. Op een continent als Afrika staan afspraken niet altijd zwart op wit, een probleem waar het Nederlands Openbaar Ministerie in de zaak Kouwenhoven mee worstelt.

De veroordeling van Taylor bevestigt tevens de internationale juridische trend dat een verdachte niet zelf de trekker hoeft over te halen of op het slagveld commando's hoeft uit te delen. De condemnatie van Sobibor-kampbeul John Demjanjuk vorig jaar in München maakte ook al duidelijk dat deel uitmaken van een oorlogsmachinerie voldoende is voor straf.  Dus goed nieuws voor het recht, een slapeloze nacht of meer voor Kouwenhoven en zakenpartner Taylor.

Artikelen als Slapeloze nachten voor bloedbroeders over het proces Taylor en Zaken zijn zaken over het proces Kouwenhoven staan op de website van De Nieuwe Pers en op deze website. De foto nam ik in Sierra Leone in de jaren negentig, een slachtoffer van de RUF.