In deel vier van de reeks 'Oorlog achter de dijken' streek ik neer in de multiculturele Diamantbuurt. Dichtgetimmerde ramen tegen rondvliegend glas. Drie sloten op de buitendeur. Een advocaat van woning-stichting Eigen Haard die spreekt van 'een veldslag'. Een authentiekere conflictsituatie dan in deze roemruchte Amsterdamse wijk aan de Amstel is in Nederland nauwelijks denkbaar. Zeker als de schermutselingen plaatsvinden rond - what's in a name - de Granaatstraat.

Een hoofdrolspeler in dit Libanon op Madurodamformaat is P., een kaal geschoren man met ondanks een leeftijd van 36 jaar een opvallend jong uiterlijk. We drinken koffie op een terras. Als puber werd hij door warlord Charles Taylor de oorlog van Liberia in getrokken. Hij schoot zijn AK 47-machinepistool leeg op mensen en ze schoten terug. Als bewijs trekt hij zijn joggingbroek naar beneden en toont een litteken van een kogelwond in zijn bovenbeen. Zijn keuze om te vechten was logisch. Hij moest zijn familie beschermen. 'Als je geen geweer draagt, ben je de slaaf van de militairen.'

In 2008 kwam P. naar Nederland en raakte verzeild in de wijk aan de Amstel, te midden van losers, drugs- en alcoholgebruikers. 'Ik heb geen probleem met de buurt. De buurt heeft een probleem met mij', stelt de ex-kindsoldaat die in echtscheiding ligt met zijn echtgenote mevrouw W., de 57-jarige bewoonster op nummer 74. Die sleept op haar beurt ook een litanie van geweld mee. 'Mijn hart brandt van alle ellende die me is aangedaan', verzucht ze zonder een spoor van cynisme, in een zwarte jurk met witte stippen.

Tandenslijpen

Haar 26-jarige zoon, uit een eerder huwelijk met een andere Liberiaan, was een slachtoffer van een groep criminelen, de Van Wougroep. In 2008 bemerkte ze dat hij verwondingen over zijn lichaam had. Een tand was afgebroken bij het zogenoemde 'tandenslijpen' waarbij iemand op zijn hoofd is gaan staan. Hij werd gemarteld omdat hij een schuld niet zou hebben afbetaald en werd vervolgens voor zo'n 40.000 euro afgeperst. 'Hij zweeg tegenover mij. Hij is licht autistisch. Maar op zijn borst en genitaliën stonden de afdrukken van een strijkbout.'

De dader, buurjongen A. el J., is vorige maand veroordeeld tot tien jaar cel. De rechtbank sprak van extreem gewelddadige afpersing en 'sadistische praktijken'. Mevrouw W.: 'Mijn zoon en ik hebben onze nek uitgestoken om die crimineel achter de tralies te krijgen.'

Nou, dat heeft ze geweten. Al tijdens de afpersing vlogen de stenen door de ramen en werd met pistolen gezwaaid. Ze kreeg briefjes in de bus van: 'Vuile jodin we pakken je.' De Mezoeza, een kokertje met een Hebreewse tekst, aan de deurpost heeft ze verwijderd. 'Als ik door de straat loop, wordt er voor me op de stoep gespuugd.'

Ex-kindsoldaat P.: 'In Afrika zou ik mijn vrouw elders onderbrengen en de wijk in een maand schoonvegen. Want ik ben de enige die geweld goed aankan. Tegen M, de broer van A el J., zei ik: 'De volgende keer als ik je nog een keer met een wapen zie, sleur ik je naar de politie.' Ook M. zucht inmiddels in een cel wegens geweldpleging. De familie El J., door de gemeente Amsterdam bestempeld als overlastgevend, woont op drie hoog, schuin tegenover de dichtgetimmerde ramen van nummer 74. Gevraagd om een reactie zegt de moeder: 'We doen er niet aan mee.'

Duivelin

En dan is er die tweede grote boosdoener, de Surinaamse buurvrouw N., die met een overlastdossier uit West acht jaar geleden naast mevrouw W. kwam wonen en haar uitschold voor 'oud wijf'. Al speurend naar papieren die haar gelijk moeten bevestigen toont W. een opsomming die ze naar de woningstichting stuurde. 'Ze gooide eens een stoeptegel naar mijn hoofd en sloeg mijn bril van mijn hoofd.' Mevrouw W.: 'Als je haar spreekt denk je: 'wat een zacht lief vrouwtje'. Maar ze is een duivelin.' Ex-kindsoldaat P. verhaalt over de buurvrouw die op straat achter hem aankwam met een bezem, waarbij hij een slag moest afweren. Een bobbel op zijn rechterhand is het bewijs.

De bewuste buurvrouw N., 40 jaar, doet open. Bij de geserveerde thee tekent ze een portret van lieve bewoners in de Diamantbuurt. 'Hier is het normaal om elkaar gedag te zeggen. Nadeel is dat mensen eerder zijn geneigd zich met jouw gezin te bemoeien.' Al die roddels over haar kloppen niet, zegt ze. Buurvrouw W. spoort niet. Haar jongste zoon belde om de haverklap aan omdat er thuis geen eten was. 'U moet weten, buurvrouw W. leeft van de voedselbank, maar je kunt best wat opzijleggen, ook al houdt de sociale dienst geld in wegens fraude', zegt ze vilein. Toen hij als minderjarige drugs en alcohol kreeg aangeboden was de boot aan.

Buurvrouws echtgenoot, ex-soldaat P., deugt volgens N. evenmin. Afgelopen mei belde hij aan of hij mocht telefoneren. Toen ze weigerde, wierp hij een sinaasappel. Zij verjoeg hem met de ripstick van haar zoon. Waarna P. een fiets door haar ruiten slingerde. 'Intussen had ik de politie gebeld. Die kwam wel vaker, maar durft alleen met meerdere auto's te komen en soms alleen in scherfwerende vesten.' Aangifte van geweld heeft de politie nooit willen opnemen. 'Ze wisten dat de buurvrouw met hen samenwerkte om A. el J. achter de tralies te krijgen.'

Overlast

Nu wil de woningstichting ook mevrouw N. het huis uitzetten. Die wil niet. 'Ik heb veertig handtekeningen van buurtbewoners. Er staat in dat ik geen overlast pleeg en me sociaal opstel. Vanaf dag één dat ik hier woon was ik betrokken bij het buurtmuseum en het jongerenparlement.' De Socialistische Partij heeft eveneens haar zijde gekozen. Ze heeft een driekamerwoning aangeboden gekregen, maar al haar geld zit in deze beneden-etage, die ze zelf heeft gestuukt en geschilderd. De woningstichting wil er naar schatting 3,5 ton voor vragen.

Mevrouw N. zucht. Ze is een gelovig mens en ze laat graag God haar lot bepalen, maar ze is niet van plan te vertrekken. 'Mijn zoon van 12 jaar gaat voor het eerst naar de middelbare school. Het gaat erg goed op de voetbalclub. Nu verhuizen, nee. De burgemeester wil een harde aanpak van criminelen maar ik ben geen crimineel. Ik heb het ongeluk naast deze vrouw te wonen.'

Bij deze mevrouw W. staan ook de tranen in de ogen. De bedreigingen, het ingooien van ramen, de ruzie met de buren zetten haar man uiteindelijk aan tot huiselijk geweld. Mevrouw W.: 'Hij liet me alle hoeken van de kamer zien. Hij sloeg me binnen, maar ook voor de deur.' Als er iemand slachtoffer is, is zij het wel.

Beteuterd erkent P. zijn fouten. Hij is zonder morele waarden opgegroeid. Er zit geen discipline in verankerd. Soms wordt de druk in zijn hoofd te veel en teisteren flashbacks hem. 'Dan zie ik lijken liggen die we opzij moeten rollen om plaats te maken. Of ben ik getuige van het afhakken van ledematen.' Momenteel zwerft hij langs opvangcentra en parken.

Huiselijk geweld

Mevrouw W. moet eveneens haar woning verlaten wegens overlast. 'Mensen zeggen niet 'wat vervelend voor je deze situatie'. Ze zeggen: 'je had niet met zo'n man moeten trouwen.' Ik was pedofiel en ik deed het voor de seks. De waarheid is dat ik van hem hield en hem hier naar toe haalde omdat hij stervende was.' Na vier maanden detentie wegens huiselijk geweld ging het stukken beter. Maar toen kwam die buurvrouw N. weer om de hoek kijken. 'Die zei: 'Ik vind je man wel leuk.'' De ex-kindsoldaat: 'Ze zei: 'je prostitueert je met die oude vrouw. Verlaat haar.''Toen werd hij kwaad en sloeg hij opnieuw de ruiten in bij N. Waarna ook bij W. de ruiten er weer eens een keertje aangingen. Door wie? 'Mevrouw W.: 'Er lag geen briefje bij.'

W. voelt zich dus van alle kanten aangevallen. 'Dat weet de buurt niet. Die ziet de ruiten er 35 keer uit gaan en denkt: dat mens is een tokkie.' Mevrouw W. verhuist met een wurgcontract naar een andere woning, elders in de stad. Van de rechter mag ze een jaar lang geen herrie maken en haar man niet binnenlaten. 'Als ik niet uit de Diamantbuurt vertrek, dreigt de buurvrouw de boel in de fik te zetten met een molotovcocktail.' Mevrouw N. reageert: 'Het is te gek voor woorden.'

Het hele verhaal 'Dat mens hiernaast is een tokkie' met opnieuw lekker veel reacties -wat leeft dit onderwerp bij de mensen- kunt u nalezen in De Pers. De foto nam ik van het betrokken pand hoek Diamantstraat/Granaatstraat. Trouwens binnenkort te koop voor zo'n 4 ton, het pand ernaast voor zo'n 3,5 ton. Waarmee ik wil zeggen dat het geen kansloze achterbuurt is.