Tussen de bijna 400.000 geheime Amerikaanse rapporten over de oorlog in Irak vind je met moeite iets over het Nederlands optreden. Het is vooral de zelfcensuur van klokkenluidersite Wikileaks zelf die nieuwe inzichten over het Nederlandse optreden in de Irak-oorlog onmogelijk maakt. Plaatsnamen en nationaliteiten uit de gelekte Amerikaanse rapporten, die afgelopen weekeinde publiek domein werden, heeft initiatiefnemer Julian Assange weggelaten, na eerdere verwijten militaire geheimen te verklappen. Vooropgesteld, ik ben erg voor openbaarheid en de documenten bevestigen mishandelingen en het doden van burgers bij checkpoints, maar wie de naam 'al Muthanna' intikt, de zuidelijke Iraakse provincie waar Nederlandse militairen tussen augustus 2003 en maart 2005 waren gelegerd, krijgt 'geen resultaat'. Zoektermen als 'Dutch' of 'As Samawah' (de provinciehoofdstad) geven evenmin uitslag. Alleen op datum valt tussen de 391.382 'geheime' rapporten informatie op te duiken. Wat je dan leest is nauwelijks de moeite waard. De hinderlaag waarin de Nederlandse marechaussee wachtmeester Jeroen Severs omkwam in de nacht van 14 op 15 augustus 2004 in de stad Ar Rumaythah wordt samengevat in enkele zinnen vol afkortingen en weglatingen.

'2345D, AN ___ BG ___ CAME UNDER HEAVY SAF ATTK WHILST MOVING THROUGH AR ___. INITIAL BDA WAS 1X ___ KIA/ 2X ___ WIA...' KIA staat voor Killed in Action, WIA, Wounded in Action, QRF voor Quick Reaction Force en SAF voor Small Arms Fire. En daarmee moeten we het doen in wat Wikileaks zelf omschrijft als 'het grootste lek van geheime militaire rapporten in de geschiedenis.' De echte achtergronden van Severs' dood: miscommunicatie en het niet naleven van procedures, lees je er niet in terug.

Schietincidenten waarbij Nederlandse militairen zelf de trekker overhaalden, leveren evenmin nieuws op. De dood van Ali Abdul-Addim (vermoedelijk 15) en Mustafa Newaf (27) op 19 augustus 2004 net buiten As Samawah, staat foutief geïnterpreteerd als zelfverdediging: 'AN ___ WAS ATTK BY SAF BY UNKNOWN AIF IN A LOCAL VEHICLE...' In de auto van het tweetal zijn echter nooit wapens of kruitsporen gevonden. De Wikileaks-rapporten zijn ook niet compleet. Tijdens hun 20 maanden lange verblijf schoten de Nederlanders met zekerheid zes burgers dood. Maar het schietincident waarbij Azhar Sabah Jaloud (29) op 21 april 2004 omkwam, wordt niet vermeld.

Gevraagd naar commentaar, betreurt het ministerie van Defensie in Den Haag als er informatie naar buiten komt die gevaar kan opleveren voor Nederlandse militairen. Maar de nieuwe Wikileaks-rapporten over Irak hebben minder impact dan die over Afghanistan in juli, stelt een woordvoerder. Daarin werden wel veel namen genoemd, ditmaal niet. 'Het is inderdaad nu veel stiller.'

Het artikel staat in De Pers. Wie meer wil lezen over wat WikiLeaks niet heeft, verwijs ik naar eerder blogs op mijn website. Tik bovenstaande zoektermen in en je vindt de informatie. En dan heet het geen 'lek' maar gewoon 'onafhankelijke journalistiek'.

De foto nam ik van de vader van Jaloud in 2004.