De Afghaanse parlementsverkiezingen van zaterdag  zullen 'geplaagd worden door fraude, onveiligheid en controverse'. Dat zegt Martine van Bijlert, mededirecteur van de politieke denktank Afghanistan Analysts Network in Kaboel.  'Niemand weet precies wat er in de onveilige gebieden gebeurt, en in de veiligere gebieden zullen ineens ook allerlei incidenten zijn - deels door de taliban en deels omdat het nu eenmaal gemakkelijker is om fraude te plegen als er een beetje chaos is.'

Deze weken strijden 2500 kandidaten om de 249 zitjes van de Wolesi Jirga, het Afghaanse lagerhuis, dus dat wordt dringen. Vanwege het gebrek aan partijen zijn ze aangewezen op stemmen uit hun eigen bevolkingsgroep of stam en vaardigt iedere provincie een aantal gekozenen af. Drie kandidaten hebben door de competitie al het leven gelaten. De vorige verkiezingen, op 20 augustus 2009, die president Hamid Karzai een tweede ambtstermijn bezorgden, zijn de geschiedenis in gegaan als zwaar corrupt. Stembussen vol biljetten werden aangeleverd uit 800 fictieve verkiezingslokalen. 6000 medewerkers werden om het aannemen van steekpenningen ontslagen.

Volgens expert Van Bijlert, die deze week een uitgebreide analyse hierover publiceerde, meent dat er nu meer duidelijkheid bestaat over welke stembureaus opengaan en welke niet. 'Maar de vraag blijft wie er tegen fraude durft op te treden als dat eenmaal ontdekt is, zeker als er machtige mensen achter zitten. En wat kun je eraan doen als het massaal plaatsvindt?' De mensen met geld en connecties maken de meeste kans op de lucratieve zetel die krijgsheren en drugshandelaren macht, onschendbaarheid, aanzien en mogelijkheden tot extra graaien verschaft.

De verkiezingsklachtencommissie, die moet toezien op misstanden, speelde vorig jaar een belangrijke rol, maar is dit jaar zwak, omdat Karzai de meeste kritische leden heeft verwijderd. Van Bijlert pleit er dan ook voor dat diplomaten en waarnemers niet zoals vorig jaar meteen zeggen dat de stemming goed is verlopen, maar tot de laatste hertelling blijven. 'Er is zo'n behoefte aan goed nieuws, dat problemen worden toegedekt. Maar als er zo veel onregelmatigheden zijn, verliest de bevolking het vertrouwen in de democratie.'

De verkiezingen, de vierde sinds de val van het talibanregiem in 2001, vinden plaats bij oplaaiend geweld. De Afghanistan NGO Safety Office registreerde in augustus een verdubbeling van het aantal aanvallen door de taliban. Volgens de organisatie is Panjhir, ten noorden van Kaboel, als enige van de 34 provincies nog vrij van opstandelingen.

Onder de bevolking leeft de zaak niet echt, mailt een bron in Kabul. Ze gelloft het wel.  'Ik hoor wel dat veel kandidaten vooral geïnteresseerd zijn in een zetels omdat ze dan in de positie zijn om gunsten te verlenen voor familie en vrienden. Verder hebben we met eigen ogen gezien hoe stemmen gekocht worden (op de golfbaan notabene) in district Kabul. Citeer me daar maar niet op, maar ik vind ze tamelijk waardeloos die Afghanen! het wordt nooit wat met die lieden.'

Het verhaal Afghanistan krijgt corrupte verkiezingen in een klimaat van toenemend geweld staat in De Pers.

De foto nam ik bij de laatste presidentsverkiezingen in september 2005.