De inwoners van de hoofdstad Sana'a vinden de internationale heisa over al Qaida  in hun land overdreven. Een bezoekje aan de nieuwe 'failed state' .... De inwoners van de drukke hoofdstad Sana'a wekken de indruk dat niet zíj maar de wereld gek is geworden. Ze begrijpen niet waarom het straatarme land op de punt van het Arabische schiereiland zich plots op wereldwijde belangstelling mag verheugen nadat terrorist Umar Farouk Abdulmutallab op kerstdag een Amerikaans vliegtuig boven Detroit wilde opblazen. 'De explosieven kwamen toch uit Nigeria, niet uit Jemen?' stelt de sympathieke Belgische consulhonorair Zaghlool Bazara  langs een drukke winkelstraat. Wat moest ik daar op antwoorden? Anderen zeggen dat hij het dodelijke goedje in Jemen al in zijn onderbroek had  gestopt. Maar ik snap zijn punt: Jemen krijgt de schuld. Niet de controleurs op Schiphol of  slecht functionerende Amerikaanse inlichtingendiensten.

Verkeer raast voorbij. Op de straathoek verkopen mannen de lokale drug qat in plastic zakken. Zwart gesluierde vrouwen sloffen langs de overvolle winkels in het karakteristieke oude centrum met hoge geschilderde lemen huizen. Dat de Amerikaanse ambassade, net als de Britse, deze week twee dagen sloot is niets bijzonders, volgens de diplomaat. 'De ambassade is vaker gesloten na dreigementen. Soms wel weken. Niemand maalde er om.' De laatste aanslag in de stad was op 17 september 2008 op dezelfde VS- ambassade waarbij 17 doden vielen. Maar sindsdien is het vrij rustig in alle grote steden van Jemen.  

De regering van president Ali Abdullah Saleh die het land al meer dan drie decennia bestuurt, ligt wel al zes jaar overhoop met de Sji'itische opstandelingen. Die voelen zich verwaarloosd door de soennitische meerderheid. Maar dat front ligt honderden kilometers noordelijker. En vredesonderhandelingen staan voor eind januari gepland. In het zuiden wat tot 1990 een onafhankelijke marxistische staat was, voelen bewoners zich ook achtergesteld wat eveneens leidt tot gevechten. Volgens de consul vormen ze een oplosbaar probleem. 'Ze  willen een deel van de koek. En de regering zou dat ook moeten geven.'  De derde groepering, Al Qaida-op-het-Arabisch- Schiereiland die de Nigeriaan zou hebben opgeleid, bestaat volgens hem uit niet meer dan 50 tot 70 'echte terroristen'. De regering zelf spreekt van tussen de 200 en 300 leden die in moeilijk toegankelijk gebergte ten oosten van de hoofdstad opereren. 'Waarom zoveel aandacht daarvoor?' Problemen zijn er uiteraard wel. Door alle negatieve publiciteit blijven toeristen weg en die vormen een belangrijke bron van inkomsten, zegt de consul die een reisbureau en hotel runt.

Wat hij zegt, hoor ik in meer gesprekken. Jemen voelt zich nagewezen als een onderontwikkeld land waar handlangers van Osama Bin Laden met een bloedige machtsovername dreigen. Inwoners vinden dat onterecht. Maar ik moet erbij aan tekenen dat berichten over honderden burgerslachtoffers bij bombardementen door het kortwieken van de persvrijheid en het afsluiten van grote delen van Jemen voor waarnemers nauwelijks de buitenwereld halen. Daarbij voeg ik iets toe uit eerdere ervaringen: namelijk dat de collateral damage die militaire operaties met toenemende steun van onder andere de Verenigde Staten veroorzaakt, de antipathie onder de 23 miljoen inwoners tegen de regering kunnen versterken, zoals ook het geval was in Irak en Afghanistan. 

Maar zo'n vaart loopt het nog niet, vindt Naif, afgestudeerd econoom die ik ook sprak.  Hij ziet voordeel in de internationale aandacht. 'Extra Amerikaanse en Europese hulp is goed voor ons land. De laatste twee jaar hebben veel bedrijven na ontvoeringen van werknemers door opstandige stammen het land verlaten.' Werkloosheid treft bijna eenderde van de bevolking.  Noodgedwongen klust hij als taxichauffeur. De rest van de wereld moet niet bang zijn dat Jemen afglijdt naar een 'failed state' als Somalië of Afghanistan waar moslimextremisten de regering in het nauw drijven. Iran die de opstandelingen in het noorden steunt, is niet geliefd. 'Als we iemand hier op straat uit Iran zien, wordt het vechten.' En de terreurorganisatie al Qaida wordt door de plaatselijke mensen ronduit gehaat, verzekert hij. 'Hun acties, zoals het doden van vier Koreaanse toeristen vorig jaar maart,  veroorzaken juist die werkloosheid.'

Ook een Westerse diplomaat schudt het hoofd. Anders dan werd rondgebazuind is de Nederlandse ambassade nooit gesloten geweest vanwege terreurdreigingen. 'Alleen de consulaire afdeling was afgelopen dinsdag en woensdag gesloten.' Zaterdag, na het weekeinde dat in Jemen op donderdag en vrijdag valt, gaat ook die naar alle waarschijnlijkheid weer open. Niemand van de circa zestig Nederlanders in Jemen is geëvacueerd. En ook zijn er geen commando's of mariniers ingevlogen voor een extra bewakingsring zoals in Bagdad en Kabul. Het gebouw ligt vredig verscholen achter een hoge witte muur en zware betonnen wegobstakels in de residentiele wijk Hadda. De driekleur wappert. Toch liever geen foto maken, gebaart een toesnellende politieagent.

Vanuit een warm Jemen bericht ik de komende tijd voor De Pers, het eerste verhaal In Jemen zeggen ze niets aan de hand kunt u hier nalezen.

De foto nam ik in het oude centrum van Sana'a. Bij Bab al Jemen kauwen groepjes mannen op de namiddag de nationale drug 'qat'. Misschien ook een reden dat al Qaida, groot tegenstander van drugsgebruik,  het hier nooit voor het zeggen krijgt. De halve natie is eraan verslaafd.