De saffraan-oogst in Uruzgan wordt op het derde jaar in een rij geen succes. Het Nederlandse ontwikkelingsproject van ruim zes miljoen euro wordt bijgesteld.... Saffraanboer Sardar Mohammed (38, en op de foto) kijkt beteuterd. Zijn akker net buiten Tarin Kowt is bruin met hier en daar een groen sprietje. 'Dat moet de saffraan worden,' vertelt hij, maar veel geloof in een goede oogst heeft hij niet. 'Ik verwacht 400 tot 450 gram. Ik hoopte op duizend gram.'

Op voorspraak van de Nederlandse landbouwonderneming Growing Sales Exchange begon hij drie jaar geleden met de verbouw van saffraan als alternatief voor de papaver, grondstof voor opium. 'Het zou tweemaal zoveel geld opbrengen.' Het eerste jaar oogstte hij 20 gram aan meeldraden van de krokusachtige saffraanbol dat in voedsel gebruikt wordt kleurmiddel. Het tweede jaar was het nauwelijks beter met 150 gram en nu dus minder dan een halve kilo. Dat brengt hem een jaarinkomen op van nog geen 800 euro. En dat is zelfs naar Afghaanse begrippen weinig. De akker is zijn enige landbouwgrond en hij heeft dertien kinderen te onderhouden. Voor een betere oogst moet hij kunstmest kopen, geld wat hij niet heeft. 'Ik denk erover om volgend jaar iets anders te verbouwen.'

Lou Cuijpers, de initiatiefnemer van de saffraanbouw in Uruzgan, klinkt ook niet bijster enthousiast over het ontwikkelingsproject. 'Ik ben tevreden maar het kan beter'. In 2008 werd in Uruzgan 51,5 kilo saffraan opgehaald. Dit jaar wordt een oogst verwacht van tussen de 70 en honderd kilo saffraan. Nederland investeert in drie jaar 6,3 miljoen euro in het project en de verwachtingen blijven achter. Hij wil het roer omgooien wegens 'voortschrijdend inzicht.' De supervisie op de 460 boeren die saffraan verbouwen in de provincie is te versplinterd. Er wordt te veel geklungeld met waterirrigatie en onderhoud van de akkers. Daarom denkt hij aan de aanleg van grote saffraanvelden die in coöperatief verband worden onderhouden. 'De controle is zo beter en makkelijker.' Door de malaise zijn volgens Cuijpers inmiddels 'tien tot twintig boeren' gestopt. Abdul Samad, manager van saffraanboeren in district Tarin Kowt, komt tot 30 afvallers. Het aantal dat dreigt er mee op te houden is echter veel groter, zo blijkt uit een rondgang. Bij boer Atiqullah (25) is het eerste veld saffraan verrot. De nieuwe aanplant komt ook niet op. 'Ik heb er al drie jaar werk aan maar ik heb tot nu toe niks verdiend.'

In Uruzgan wordt dit jaar 100 hectare saffraan verbouwd. Ter vergelijking: papaver, waaruit opium wordt gewonnen, beslaat een oppervlakte van zo'n 10.000 hectare.

Woordvoerder Francesco Mascini van het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking zegt 'tevreden' te zijn over het project dat tot de zomer van 2010 wordt gefinancierd. Hij rekent voor: 'Oude saffraan project totale bijdrage = circa € 4,5 miljoen 2007-medio 2009, Vervolgproject saffraan periode zomer 2009 - zomer 2010 totale bijdrage circa 1,8 miljoen 2009  (waarvan in 2009 circa 1,7 miljoen en in 2010 € 90.000)' . De distributie van fruitbomen en kippen maken deel uit van het project.