Nee, helaas, ik ben niet uitgenodigd voor het Groene Amsterdammer-debat ‘Afghanistan en de(on)afhankelijke journalist’ aanstaande zaterdag in Amsterdam. Had ik eens fel te keer kunnen gaan tegen de stellingen. Zoals: ‘Wie niet ‘embedded’ gaat, kan zijn vak als verslaggever amper of slechts met de grootst mogelijke risico’s uitoefenen.’
Ik val over het woord ‘amper’. Hoezo ‘amper’? Alleen al de suggestie dat unembedded-verslaggevers hun werk niet kunnen doen is beledigend. Afghanistan is te bereizen voor verslaggevers. Je kunt talloze Afghanen -al dan niet slachtoffer van de oorlog-, bestuurders, ziekenhuisdirecteuren, mensenrechtenmedewerkers spreken. Veel en veel meer dan de embed. Als je wil weten wat de militairen er van vinden, accrediteer je je toch bij de ISAF in Kabul? Krijg je alle medewerking. Kun je bij alle ISAF-posten aankloppen en je hoeft je materiaal niet voor publicatie te laten zien.

Verder zijn er bij de uitnodiging wat onnauwkeurigheden ingeslopen. Het monddood maken van journalisten door de legervoorlichting begint niet in Uruzgan, zoals wordt gesteld. In mijn boek ‘Pleisters op de ogen, pleister op de mond’, de geschiedenis van de Nederlandse oorlogsverslaggeving schreef ik (zie pagina 238-254) dat de journalist (toen nog bekend als ‘warcorrespondent of the Netherlands) al tijdens de Golfoorlog van ‘91 zich liet koeioneren. Journalisten mochten alleen met goedkeuring en controle van legervoorlichters hun materiaal van de fregatten uit de Perzische Golf sturen. Wie op land werkte moést zijn materiaal voorleggen ter beoordeling aan het geallieerde militaire voorlichtingsbureau van het Department of Defense. En lees vooral de conclusie van die zich lieten ringeloren. Jaren later hebben ze allemaal spijt. Zoals NRC-verslaggever Henk Kool: ‘Eigenlijk mocht je niks schrijven. Je doet aan zelfcensuur; op voorhand leg je jezelf beperkingen op, omdat je wist wat mocht en niet mocht.’
Dus gemuilkorfde Afghaangangers, u bent dubbel gewaarschuwd!

De discussie is terug te zien op www.groene.nl