Dat de oorlog in Uruzgan niet lekker loopt, dat weet u als trouwe lezer. Dat de strijd in die Afghaanse provincie zevenmaal meer kost dan begroot, is voor u misschien nieuws. Vandaag becijfer ik in De Pers dat Nederland twee miljoen euro per dag betaalt voor Task Force Uruzgan. Materieel- en personeelskosten vormen slechts een deel van de prijs. Vooral de langlopende medische verzorging en uitkeringen aan militairen verhogen de eindrekening met honderden miljoenen euro’s.
Een voorbeeldje: Zo’n 20.000 Nederlandse militairen dienen tot 2010 in Uruzgan. Bij een gunstig scenario houden 1.000 militairen Post Traumatische Stress Stoornis PTSS over aan hun uitzending. Advocaat Henk van der Meijden, gespecialiseerd in militaire zaken, zegt dat uit zijn praktijk blijkt dat ruim de helft voor het leven werkloos en arbeidsongeschikt blijft. “De daaraan gerelateerde uitkeringen dienen veelal door defensie te worden gedragen. Dan praat je over bedragen van 0,5 tot 1,5 miljoen euro per persoon.”

Een rekensom leert het volgende:. De initiële kosten van de Uruzgan-missie becijferde het kabinet bij het begin van de missie op 1 augustus 2006 op 380 miljoen euro.
Dat komt neer op 520.000 euro per dag.
Inmiddels is dat bedrag voor de eerste twee jaar verhoogd tot 580 miljoen euro. Voor de verlening tot eind 2010 is een bedrag vrijgemaakt van 540 miljoen euro. Voor het afbreken van de basis en het repatriëren van de wapens en manschapen uit de Zuid-Afghaanse provincie naar de Nederlandse kazernes is nog eens 115 miljoen euro uitgetrokken. Totaal dus 1.235 miljoen euro voor vier jaar Uruzgan-missie.
Dat is ruim 845.000 euro per dag.

Daarbij komen dus de kosten voor de nazorg en pensioenen. Omdat die zelfs voor het Nederlandse parlement onbekend zijn, biedt het recente boek ‘De oorlog van 3 biljoen’ van de Amerikaanse economen Jospeh Stiglitz en Linda Bilmes een richtlijn. Zij rekenden uit dat Afghanistan-invasie in 2001 en de Irak-oorlog van 2003 de Verenigde Staten tot nu toe 845 miljard dollar kost. In een ‘realistisch–gematigde scenario’ schatten de economen dat de lange-termijnkosten voor de invaliditeitsvergoedingen en gezondheidsuitkeringen op 683 miljard dollar. Bijna net zoveel als de kosten voor de oorlog tot nu toe.
Wanneer we de behandeling, nazorg en uitkeringen van veteranen even hoog schatten als de oorlogsvoering in Uruzgan komen we op een bedrag van ongeveer anderhalf miljoen euro per dag.

Maar dan zijn we er nog niet. Daarbovenop komen schadeposten als een neergestorte F-16 (40 miljoen euro) , twee Chinooks (100 miljoen) en een verwoeste Apachegevechtshelikopter (40 miljoen euro). Verschillende gepantserde viertuigen zijn inmiddels vernield. De kosten voor vervanging en extra bestellingen bedragen nu 200 miljoen voor de eerste twee jaar. Veel van de Apache-gevechtshelikopters, Chinooks-helikopters en veel van het rijdend materieel voor de waarde van miljarden euro’s zijn op het einde van de missie zo goed als afgeschreven en moeten worden vervangen. Door de sterk gestegen olieprijs hakken de transportkosten de komende twee jaar steviger in het budget. Tel daarbij op de prijs van de ontwikkelingshulp aan Uruzgan die in vier jaar naar schatting zo’n 140 miljoen euro zal bedragen. Veel geld van het Uruzgan-geld zal het kabinet tegen een stijgende rente moeten lenen.
Dan komen we voorzichtig geschat op twee miljoen euro per dag. Totaal is het dus 2 miljoen euro maal 1461 dagen= 2.922 miljoen, afgerond drie miljard euro voor vier jaar knokken.

Utruzgan komt daardoor ruim zevenmaal duurder uit dan het oorspronkelijke budget voor de Uruzgan-missie waarmee de Tweede Kamer in januari 2006 akkoord is gegaan.

Bij het schrijven vond ik de opmerking van PvdA-Tweedekamerlid Angelien Eijsink bijzonder. Ze vraagt al jaren aan de regering om gegevens over de veteranenkosten. Tevergeefs. “Wij, als parlement, krijgen er geen zicht op. Het kabinet geeft over de missie in Uruzgan keurige staatjes over de kosten van het eten en de aanschaf van het materiaal. Maar bij de post ‘Veteraan’ staat dat het later wordt ingevuld. Ik wil een bedrag maar de regering zegt; als er geld nodig is, komt het wel. Een duidelijke veteranenzorg was zelfs een voorwaarde bij de PvdA voor de uitzending naar Uruzgan. Het is nooit gebeurd.”

Ik vind dat het kabinet bij terugkeer van reces direct duidelijk moet bieden. Zeker nu Nederland misschien ook na 2010 in Uruzgan blijft, zoals deze week is geopperd door oud-NAVO-ambassadeur in Afghanistan Maurits Jochems.