Nederlandse militairen op missie durven soms niet gewapend te reageren uit angst voor de juridische consequenties, schrijf ik vandaag in De Pers. Tweede Kamerlid Angelien Eijsink, PvdA, wees me een tijdje geleden op de slechte rechtspositie van de Nederlandse militair. Dus ik begon te bellen.

Nederlandse militairen twijfelen in benarde posities de trekker over te halen, zei Wim van den Burg van de militaire vakbond AFMP. ‘Er is zoveel onduidelijk dat er aarzeling optreedt. Dat kan levensbedreigend zijn.’ Ondanks de groeiende escalatie van het geweld in Afghanistan, dit jaar vielen al 4.000 doden, wordt nog steeds gedaan of Nederland bezig is met een vredesoperatie, aldus van den Burg die 25.000 militairen vertegenwoordigt.

De Amsterdamse advocaat Geert-Jan Knoops, tevens hoogleraar Internationaal strafrecht, kent de dilemma’s waarmee militairen op missie worstelen. In het artikel zegt hij: ‘Als een pelotonscommandant hoort van een verwachte talibanaanval en er bij anticiperend optreden burgers omkomen, kan hij een probleem hebben. Het internationaal strafrecht erkent de individuele zelfverdediging. Het is de vraag of een pre-emptive strike daar onder valt in de ogen van de Nederlandse rechtbank.’
De goed ingevoerde Knoops pleit niet alleen voor een sluitende wetgeving maar ook voor een betere toetsingsmogelijkheid. Dit kan door de instelling van een Quick Legal Reaction Team dat beoordeelt of de militair binnen de kaders van het toelaatbare geweldsspectrum is gebleven. Een idee van hem en oud-militair Frank Van Kappen. ‘Nu is het onderzoek in handen van de Marechaussee. Je kunt je afvragen of dat als onderdeel van het leger altijd objectief kan zijn. Een team maakt het ook mogelijk dat een vertegenwoordiger van het slachtoffer meeloopt.’

Dat laatste lijkt me een prima idee.

Lees het volledige artikel Te bang om te schieten