De Syrische binnenlandse oppositie wil niet dat het regime Bashar al-Assad met buitenlands geweld wordt verdreven. Het land moet de problemen ‘met eigen handen’ oplossen. Dat zegt oppositievoerder Louay Hussein tegen mij in Damascus. Omdat de politieke situatie onduidelijk maar bovenal ingewikkeld is, dan wel niet juist wordt weergegeven, rij ik naar hem toe.

‘We hebben onze eigen manier van contact leggen’, verzekert een contactpersoon als hij een afspraak regelt.. Eenmaal in de taxi moet een telefoonnummer worden gebeld waarna een vrouw de auto naar een buitenwijk dirigeert. ‘Kijk naar twee gekruiste Syrische vlaggen op een balkon’, zegt ze. Dan volgt veiligheidsprocedure nummer twee. Pas na binnenkomst en het sein veilig verschijnt Louay Hussein, 51 jaar, grijs en kettingrokend, in het witte kantoortje. Zeven jaar verbleef de activistische schrijver achter de tralies voor kritiek op de inmiddels 40 jaar durende dictatuur van vader Hafez en sinds 2000 zoon Bashar al-Assad. Maar vraag hem niet naar pasklare oplossingen. ‘De situatie in Syrië is veel ingewikkelder dan het lijkt. Punt is niet alleen de val van het regime. Het is om een democratische en seculiere staat te stichten.’

We zitten en drinken thee terwijl de deur door een medewerker in de gaten wordt gehouden.

Landen zoals Frankrijk, Turkije en Qatar, die door steun aan het gewapend verzet het aftreden van Assad willen versnellen, noemt hij onverantwoordelijk. ‘De weg van geweld leidt helemaal niet naar democratie.’ Ook heeft hij bedenkingen bij de economische blokkades voor olie en geldstromen die de Europese Unie en de Verenigde Staten aan Syrië zijn opgelegd om de regering op de knieën te brengen. Ze treffen vooral het leven voor de 23 miljoen Syriërs. ‘Het is bekend dat dictaturen de laatste zijn die het effect voelen van sancties. Voor de gewone burgers vormt brandstof bemachtigen een probleem en de importproducten worden steeds duurder.’

De onlusten die maart vorig jaar onder de noemer ‘Arabische Lente’ begonnen, hebben inmiddels het stadium van burgeroorlog bereikt. Volgens de Verenigde Naties zijn vijfduizend mensen om het leven gekomen. De Arabische Liga heeft zo’n 150 waarnemers gestuurd om verder bloedvergieten te voorkomen. Hussein: ‘De waarnemers zijn goed om de overheid in verlegenheid te brengen over haar excessieve geweld. Het blijft nu op hetzelfde niveau en groeit niet.’ Maar van een vermindering is geen sprake. ‘De Arabische Liga noch de Verenigde Naties hebben de macht om de situatie drastisch te wijzigen in Syrië.’

De belangrijkste politieke opponenten van Assad kunnen ook al geen vuist maken. De Syrische Nationale Raad (SNC) en het Nationale Coördinatie-Orgaan voor Democratische Verandering (NCB) zijn hopeloos verdeeld. De SNC opereert vanuit het buitenland. En buiten Syrië komt de oppositie in handen van politieke machten die hun eigen ideeën hebben over de toekomst van het Midden-Oosten, stelt Hussein. Hij wil daarom net als de NCB vanuit Syrië de situatie veranderen. Een lange weg, maar de enige juiste, omdat het gewelddadig verdrijven van al-Assad een bloedbad brengt, zoals in Homs waar nu al veel sektarische moorden plaatsvinden. ‘We hadden al dit voorgevoel vanaf het begin, toen het regime excessief geweld gebruikte tegen iedereen. Dat veroorzaakte repercussies tegen het regime zelf en andere groepen en zal leiden tot een nog dramatischer situatie.’

Louay Hussein, vorig jaar gearresteerd omdat hij zich solidair verklaarde met de demonstranten in zijn land, steekt nogmaals een sigaret op. Hij pleit voor de opbouw van een civil society, een burgerbeweging die instituten moet democratiseren en de mensen rijp maakt voor politieke vrijheid. ‘Dat biedt duizenden onafhankelijke activisten de kans om een nieuwe maatschappij te bouwen. Wij, de mensen van Syrië, moeten het met onze eigen handen oplossen.’

De politieke activist, wiens aantal aanhangers onduidelijk is maar die veel invloed bezit, blijft het antwoord schuldig op de vraag hoe lang geduld moet worden getoond. ‘Misschien stapt Assad binnen twee dagen op. Misschien pas over jaren. Als de strijd blijft zoals nu kan dat nog heel lang duren. Ondertussen bieden wij democratisch verzet totdat de balans omslaat.’

Het hele verhaal In Syrië is alles veel ingewikkelder dan het lijkt staat in De Pers, met zoals altijd commentaar van de lezers. Op de foto Louay Hussein naast de Syrische vlag.