Kapitein Marco Kroon, gedecoreerd met de Militaire Willemsorde, kan beter oorlogvoeren dan een kroeg runnen. Omdat  de commandoleider op 29 november terecht staat voor drugsgebruik en het bezit en handel van verboden wapens ben ik voor De Pers op onderzoek uit gegaan in en rond Den Bosch. En dat leverde een bijzonder beeld op. De problemen voor de gedecoreerde kapitein Marco Kroon beginnen op 21 november 2008. Dan neemt hij Feestcafé Vinny's op de Bossche Pens-markt over. Het is een rib uit zijn dan 38-jarige lijf, namelijk 110.000 euro sleutelgeld, voor de goodwill, inboedel en speelkasten, plus maandelijks 5.000 euro pacht. Dat is veel voor een vloeroppervlakte van 33 vierkante meter, waarvan de omzet alleen op mooie dagen een extra zetje krijgt met een klein terras van vier tafels.

Dat Marco's oog viel op de kroeg met de gele klokkengevel was logisch. Zijn nieuwe vriendin Mirjam bediende er en hij, sowieso niet vies van een glas en een lach, hield er driemaal een reünie met korpsgenoten. Kroons leiderschapscapaciteiten bleken op missies in Irak en Afghanistan een stuk beter tot hun recht te komen dan achter de toog in de Bossche binnenstad. Opmerkelijk, want zijn familie kent een lange traditie van kasteleins, vertelt zijn vader. 'Zijn opa oberde in een hotel. Maar Marco had niks met de horeca.' Volgens een oud-caféondernemer verwarde Marco de cafévloer met de appèlplaats. 'Hij snauwde mensen die overlast gaven en public af, terwijl een echte waard zo iemand even apart neemt.' Het ooit zachtmoedige karakter van Vinny's, hang-out voor gays, verdwijnt. 'Zestig procent van de vaste klanten bleef weg', zeggen de oude uitbaters. Onder de klanten van Vinny's die nog wel kwamen, bevinden zich marktkooplieden, handelaren en 'vrije jongens' die de wet als een keurslijf zien.
Marco begreep best dat kieskeurig mensen weigeren niet slim is met de schuldenlast die hij had. Dus mocht ene Peter gewoon naar binnen. Peter draagt gouden kettingen om zijn dikke nek en is werkzaam in coffeeshop Expreszo, waar dit jaar een klant op de stoep werd geliquideerd. Een maand eerder, in december 2009, haalt de politie diens huis aan de Columbusstraat ondersteboven, waarbij twee vuurwapens worden gevonden. Aan de deur wil Peter weinig zeggen. 'Fijne dag verder.' Hij handelde in stroomstootwapens, gecamoufleerd als een portable telefoon, die hij onder andere in Kroons café verpatste. De oorsprong van de wapens ligt bij een handelaar in Schijndel, die ze op zijn beurt kocht in Duitsland. 'Daar zijn ze legaal.' De prijs schommelt rond de 50 euro. 'Geen goeie handel, want je maakt nauwelijks winst', zegt hij. In Nederland worden stroomstootwapens gebruikt bij overvallen, ze verlammen de tegenstander door stroomstoten tot 500.000 volt, of zelfs hoger. Bezit en handel worden bestraft met maximaal vier jaar gevangenisstraf. Marco neemt er vier af. Eén geeft hij aan zijn vriendin als persoonlijke bescherming. Ook zijn broer voorziet hij. De laatste reageert lauw als hem om een reactie wordt gevraagd: 'Ik werk hier niet aan mee.'  Terwijl de wapens onder tafel van eigenaar wisselen begluurt de Bossche Criminele Inlichtingendienst het café op steenworp afstand van het stadhuis tussen november 2009 en januari 2010 volgens de persofficier 'uitvoerig en nauwlettend'.

De grootste Nederlandse held van de laatste vijftig jaar, gelauwerd met de Militaire Willems-Orde, Marius Johannes Kroon (1970), groeide op in een buurt die in Den Bosch niet echt goed bekendstaat. 'Tachtig procent van de jongens met wie ik vroeger optrok zijn op het verkeerde pad terechtgekomen', laat Marco Kroon zich tegenover het Brabants Dagblad ontvallen. Hij overleeft als een straatwijs ventje en wie kennissen of familieleden spreekt, krijgt een palet aan karaktertrekken. Van 'opvliegend' en 'niet sociaal', tot 'hij is een goeie jongen'. Anderen slingeren tussen loyaliteit en angst: 'Ik vertel niks' en 'het lijkt me beter daarover mijn mond te houden'. Zijn moeder staat vierkant achter haar zoon: 'Hij was een gezonde, normale en vooral sportieve jongen. Hij deed aan judo en karate. Ik heb acht diploma's van hem.'

Na de lagere school volgde Marco de mavo en de havo op steenworp van de Sint-Janskathedraal. 'De pauzes waren altijd gezellig', meldt hij zelf op de website schoolbank.nl. Zijn moeder: 'Hij haalde een 9,9 voor zijn wiskunde, het hoogste examencijfer ooit gegeven op die school.' Intussen voetbalt Marco bij de Bossche Voetbal Vereniging. 'Hij was een talentvol keeper', herinnert een oud-clublid. Marco mag dan klein zijn voor zijn leeftijd, hij evenaart zijn veel langere collega's. Belangrijke karaktertrekken als 'lef' en 'doorzettingsvermogen' zitten in de genen. Zijn opa maakte als Brits soldaat deel uit van de 53ste Welsh Division. Zijn moeder: 'Die hielp Den Bosch bevrijden. Ik denk dat hij zijn moed en intelligentie van hem heeft.'

Dat Marco voor het Korps Mariniers kiest als beroepsopleiding ligt dus in de familielijn. 'Hij was gemotiveerd en wilde doorgaan', zegt een persoon die hem in Rotterdam als rekruut zag binnenstappen. 'Bij de opleiding doen ze gewoon wat van ze wordt gevraagd. Hij dus ook.' Collega Gerold O. schoot in 2006 zijn vriendin Nadine Beemsterboer dood. In 2003 vermoordde ex-marinier Paul S. zijn ex-vrouw, zwager en schoonouders. Anderen smokkelden cocaïne uit de Antillen. Maar Marco bleef stabiel: 'Geestelijk een normale vent. Hij was niet bekend in het hulpverleningscircuit', meldt een verzorgster. Vijanden heeft Marco evenmin. Behalve dan de een of twee die met hem te doen kregen als sergeant.'

Privé spoort het soldatenleven minder. Door de vele en langdurige uitzendingen scheidt Marco tweemaal. Een collega-marinier, vóór hem in de opleiding, stangt: 'Als hij carrièrekansen bij ons had gehad, was hij heus niet weggegaan. Dus echt uitmuntend zal hij niet geweest zijn.'

Na vijf jaar stapt Marco over naar het Corps Commando Troepen en wordt uitgezonden naar Irak en Afghanistan. Drie sterren sieren uiteindelijk zijn epaulet: hij is opgeklommen tot de rang van kapitein en krijgt een staffunctie op de basis in Roosendaal. Hij struint internet af op zoek naar snufjes die van pas kunnen komen voor het Korps, zoals wapens, overlevingspakketten en schoeisel. Minder enerverend dan het leiden van een team Special Forces, dus de overname van een café in dezelfde periode komt voor de overijverige Marco als een buitenkansje. Van zijn werkgever Defensie krijgt hij groen licht. Over de vraag of het ministerie met een werkgeversverklaring garant heeft gestaan wil de Mass Horeca Advies Groep, die de overname administratief regelde, geen uitlating doen. Volgens voorzitter Wim van den Burg van de militaire vakbond AFMP had het ministerie moeten ingrijpen. 'Als je weet dat hij een café wil overnemen met een reputatie van geweld en drugshandel, raad je dat af.'

Na alle successen op het slagveld denkt Marco dat hij alles aankan. Zijn doorzettingsvermogen gaat over in pure koppigheid. Filmmaker Vik Franke trok lange tijd op met Nederlandse commando's. 'Iedere schoonmoeder wil dat haar dochter trouwt met een zoon die voldoet aan hun criteria voor betrouwbaarheid en eerlijkheid.' Maar Franke, die zelf ooit een geweer oppakte en met commando's meeschoot in Uruzgan, kent ook de verhalen over aanpassingsmoeilijkheden. 'Een Amerikaanse commando zei me: Het kost me altijd een paar maanden voordat ik thuis ben.'

Na de overname van Vinny's bazuint Kroon rond dat hij een jaar lang gebruikers heeft moeten verjagen. Flesjes en zakjes met harddrugs vindt hij maanden later nog in de toiletten. De beschuldigende vinger wijst naar de vorige pachters, Vincent Verpalen, de naamgever van Vinny's, en diens vriend Wim Chambon. De laatste reageert als gestoken: 'We hebben vijf jaar de zaak zonder problemen gerund. Als Marco er drie maanden zit, wordt hij al in de gaten gehouden. Zijn vriendin werkte er. Hij kwam er vaak. Als er drugs verhandeld werden, had hij de zaak toch niet voor zoveel geld overgenomen? Kroon is een pathologische leugenaar, dat durf ik eerlijk te zeggen.'
Kroon wordt verdacht van drugsgebruik. Daarop staat ontslag uit het leger. Zijn bewering dat op Tweede Kerstdag 2009 drugs in zijn glas werden gestopt en dat die de oorzaak waren van afwijkend gedrag, noemt Chambon onzin. Toen de twee nog vriendschappelijk met elkaar omgingen, vielen zijn drukke manieren hem vaker op. 'Dan leek het wel of hij aan dubbele ADHD leed. Hij sprong over de bar. Mensen zeiden: die is niet goed snik.' Een collega-militair: 'Ons kader was fel op drugs en alcohol, dus tijdens de opleiding hebben we geen van allen gebruikt. Later? Ja, hé, niet vragen naar de bekende weg. Een mens moet alles uitproberen, dus ook drank en een stickie. Maar harddrugs... hij is toch niet gek?'

Van handel in verboden vuurstootwapens is volgens de oud-pachter bewijs genoeg. Van de stroomstootwapens die Peter verkocht, leverde hij later 22 in op het bureau. Vier informanten hebben verklaringen afgelegd. 'Dat heeft de marechaussee me zelf verteld. Ik snap niet dat Marco er zich zo probeert uit te lullen. De rechtbank is ook niet achterlijk.'Marco zelf zegt dat hij in deze periode na het schoonvegen van zijn café werd bedreigd in briefjes en sms-berichten, maar gooide die weg. Het enige bewijs van een telefonische bedreiging werd niet náár maar úit zijn café Vinny's gestuurd naar oud-uitbater Chambon. 'Je bent te ver gegaan. Je gaat eraan.' De dader heet F. en heeft er een nacht voor vastgezeten. Van zijn stamcafé moet iedereen afblijven, laat hij telefonisch weten: 'Eens per maand is het toepavond, gezellig met 'n pilsje erbij. Van drugsgebruik heb ik niks gemerkt. Maar wat dan nog? Dat wordt overal gebruikt in de Bossche binnenstad.'

Het hele verhaal Held met smetten plus meer foto's en interessante kaders, oa dat Marco Kroon wordt voorgetrokken ('Het is meten met twee maten' vertelde mij een advocaat die het raar vond dat zijn advocaat door Defensie wordt betaald)  kunt u teruglezen in De Pers. Verder wil ik u nogmaals wijzen op een blog van lang geleden Mistig Uruzgan en dat wellicht de reden is dat Marco zo'n voorkeurspositie krijgt, er valt namelijk veel te verbergen.

 Op de foto uit 2008 staat Marco rechts, met naast hem oud-pachter Wim, zijn vriendin Mirjam en Vinny zelf.