Deze dagen bekvecht het kabinet Balkenende/Bos over de vraag of  Nederlandse militairen langer blijven in Uruzgan, of/en in andere delen van Afghanistan gaan opereren en/of helemaal vertrekken. Om tot een helder besluit te komen help ik graag wat hardnekkige misverstanden de wereld uit.....

Misverstand 1: We moeten blijven net zolang tot de Afghanen voor hun eigen veiligheid kunnen zorgen.

Na de Russische inval in Afghanistan in 1979 vochten duizenden Afghaanse boerenjongens tegen de bezetters. Nooit hadden ze leren exerceren of salueren. In hun eigen plunje wonnen ze met eenvoudige wapens en explosieven van een wereldmacht. Waarom? Omdat ze overtuigd waren van hun gelijk in de 'heilige oorlog'. Sterven zou een mooie plek opleveren in het paradijs. Deze instelling ontbreekt bij de soldaten van het huidige Afghan National Army. Rekruten worden gelokt met geld. De desertie is groot want het enthousiasme ontbreekt  om te vechten tegen geloofs- en landgenoten die wel sterk gemotiveerd zijn. De Navo heeft in een brief aan het kabinet  gevraagd de missie in Uruzgan tot 1 augustus 2011 te verlengen. Nederland zou militairen kunnen opleiden zodat het huidige aantal van 110.000 manschappen uiteindelijk ruim kan worden verdubbeld. Het Afghaanse leger zal een reus blijken, rustend op lemen voeten.

Misverstand 2: We zouden militaire opbouwteams kunnen achterlaten.

Hoewel de naam anders vermoedt, Provinciale Reconstructieteams zijn militaire eenheden. Volgens PRT-commandant Michel Rentenaar telt een Nederlands PRT-team 15 burgers tegenover 115 militairen. Dat PRT weinig met 'opbouw' te maken heeft blijkt uit de het geld dat voor de civiel-militaire samenwerking is vrijgemaakt. Dat is volgens cijfers van het ministerie van Buitenlandse Zaken vanaf 1 april 2006  zo'n 3,7 miljoen euro. Voor de 'civiele' wederopbouw is voor dezelfde periode 100 miljoen euro vrijgemaakt, 27 maal zo veel.  (Het percentage dat Defensie via de PRT's uitgeeft aan ontwikkeling in Afghanistan is eenkwart procent van het hele budget).  De belangrijkste taak van de PRT is het leggen van contacten met lokalen en het inwinnen van informatie als onderdeel van de counter-insurgency. 'Ze zijn de oren en ogen van deze missie,' volgens Rentenaar en dan doelt hij niet alleen op de ontwikkelingsprojecten maar ook op het inlichtingenwerk. Dat weet de taliban en zien PRT's dan ook als legitieme militaire doelen. 

Misverstand 3: Ons drie D-strategie zou zo goed werken in Uruzgan.

De regering  roept dat de Nederlandse aanpak van Diplomatie, Defensie en Development (ontwikkeling) resultaten afwerpt maar niemand heeft het bewijs gezien. SP- Tweedekamerlid Harry van Bommel, 'In de Tweede Kamer heerst onwetendheid over hoe succesvol de projecten zijn. Door de ministers worden in het debat gezegd, zoveel scholen zoveel waterpompen,  maar er is niemand die het kan controleren. Groenlinks Tweedekamerlid Mariko Peters: 'In de Kamerbrieven over Uruzgan staat geen enkele inhoudelijk analyse over het bestuur van de provincie of de dreiging van al Qaida, de reden waarom we de oorlog zijn ingestapt.'  Uruzgan is een zwart gat. De noodzaak van toetsen door het parlement leert de Commissie Davids over de Nederlandse bijdrage in de Irak-oorlog.

Onafhankelijke berichtgeving over Uruzgan is zo goed als onbestaand. Rapporten zoals 'Three Years Later' van het Afghaanse onderzoeksbureau 'The Liaison Office', dat de resultaten in Uruzgan tussen 2006 en 2009 meet, zijn betaald door de Nederlandse ambassade in Kabul. Weinigen weten daarom dat het grootste Nederlandse ontwikkelingsproject, de circa tien miljoen euro kostende weg tussen Tarin Kowt en Chora, sinds de start met veiligheidsproblemen en een failliete aannemer kampt. Het is de vraag of het bijna veertig kilometer lange traject dat dwars door talibangebied loopt ooit wordt opgeleverd.

Misverstand 4: De oorlog is door Obama eindelijk goed op de rails gezet.

Barack Obama volgt de politiek van zijn voorganger George W. Bush die in het najaar 2001 Afghanistan binnenviel om de daders achter de aanslagen van 9/11 te vatten. Dat is grotendeels gelukt. De terreurgroep al Qaida is versnipperd en ontbeert een centrale commandostructuur. Leider Osama Bin Laden is mogelijk dood en belangrijke leiders zijn gevangengenomen. Over de vijand die we nu bevechten kun je alles zeggen, maar de taliban hebben nog nooit een aanslag gepleegd buiten hun woongebied. De strijd in Afghanistan is inmiddels een achterhoedegevecht. Het land is niet langer the place to be om het internationaal terrorisme te verslaan. De vijand huist inmiddels in Jemen, Somalië,  Pakistan, Oezbekistan en in het westen zelf.

Misverstand 5: De taliban is ieders vijand.

Volgens Jan Mohammed Khan, oud-gouverneur van Uruzgan en tegenwoordig vertrouweling van president Hamid Karzai stromen via alle buurlanden, Pakistan, Iran en voormalige sovjetrepublieken wapens naar de opstandelingen. Uit angst dat westerse naties zich een vaste positie verwerven in de onderbuik van Azië zien omliggende landen het liefst dat zowel de Navo als de taliban elkaar militair en economisch uitputten.  Zodra de taliban aan de verliezende hand raakt,  zullen ze mogelijk kunnen beschikken over van de schouder lanceerbaar luchtdoelgeschut waardoor gevechtshelikopters en -vliegtuigen niet meer kunnen worden ingezet. Dat was ook het geval midden jaren tachtig tijdens de Russische bezetting, met bekend gevolg.  Zonder efficiënte luchtsteun is de Navo kansloos.  Daarbij genieten de taliban vooral onder de grootste bevolkingsgroep Pathanen veel steun want deze religieuze studenten waren degenen die in de jaren negentig een einde maakte aan de anarchie. Conclusie: De  oorlog kan niet door de Navo worden gewonnen en door de taliban niet worden verloren.

Misverstand 6: Nu vertrekken zou betekenen dat al het werk voor niks is geweest.

Vraag de inwoner van Uruzgan wat hij of zij vindt van de Nederlandse aanwezigheid. Steekproeven leren dat negen van de tien inwoners zegt dat de buitenlanders beter kunnen vertrekken. Ze brachten de oorlog naar de provincie ten koste van honderden burgerdoden. Het jaar 2005, voor de Nederlandse komst, was veel veiliger menen ze. De laatste jaren was de grote stap voorwaarts de uitbreiding van het gezondheidszorg. Zelfs de verste uithoeken beschikken nu over medische posten. Maar daarvoor is geen buitenlands leger nodig. De taliban valt geen hospitaaltjes aan. Ze hebben die namelijk zelf hard nodig. Het cynische feit speelt dat de door Nederland betaalde medische zorg gebruikt wordt voor het oplappen van talibangewonden. 

 

De foto is afgelopen najaar genomen voor het oude huis van Taliban-leider Mullah Omar in het district Deh Rawod. De man op de voorgrond is een buurman. Zie verder Misverstanden van Uruzgan plus reacties plus meer foto's op de website van De Pers.