De laatste maanden schuiven regelmatig collega-oorlogsverslaggevers aan bij praatprogramma’s als Pauw en actualiteitenprogramma’s als Eenvandaag waarin ze pleiten voor het terughalen uit de voormalige Islamitische Staat van kinderen en vrouwen die in het bezit zijn van een Nederlands paspoort. Hun inzet wijs ik af.

Vooropgesteld. Oorlog brengt veel ellende met zich mee en het is begrijpelijk dat journalisten de nare kanten belichten en aandacht willen schenken aan hulporganisaties die pleisters plakken. Journalisten zijn ook mensen.

Maar naast slachtoffers bestaan in een oorlog ook daders. Zeker in Syrië en Irak waar de Islamitische Staat tussen 2014 en 2017 een schrikbewind voerde en andersgelovigen als Yezidi’s, christenen en sjiieten vermoordde of tot slaaf maakte. 

De wandaden waren bekend bij jihadvrouwen die vanuit Europa naar de islamitische heilstaten van Jabhat al-Nusra en vooral Islamitische Staat vertrokken. Wie de verslagen leest van ontsnapte Yezidi-vrouwen weet dat de echtgenoten van jihadstrijders zich in veel gevallen ter plaatse ook schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdrijven, zoals marteling. In mijn ogen zouden ze daarom in Irak of Syrië terecht moeten staan.

Mijn collega’s pleiten voor het terughalen van de naar schatting 145 kinderen, waaronder baby’s, en hun moeders die een Nederlandse link hebben. Ze stellen dat de Nederlandse staat voor hen een zorgplicht heeft. Of dit argument een juridische basis kent, is de vraag. De moeders vertrokken vrijwillig en velen hebben naast de Nederlandse ook een andere nationaliteit, zoals de Marokkaanse. Veel vaders van de kinderen hebben geen Nederlandse of een dubbele-nationaliteit. Dus waarom zou uitgerekend ons land zich verantwoordelijk moeten voelen? 

Een reden voor terughoudendheid is het risico. In de Indonesische stad Surabaya pleegde op zondag 13 mei 2018 een teruggekeerd Indonesisch gezin, vader, moeder en kinderen een aanslag op drie kerken met elf doden tot gevolg. Directeur-generaal van de AIVD Rob Bertholee hoorde ik op 31 januari jl. in het Europees Parlement op een symposium over terugreizende minderjaren die bij IS verbleven, zeggen: 'The threat to our national security comes from children who have had actual combat training, which they receive from age 9 and up - De dreiging voor onze nationale veiligheid komt van kinderen die een gevechtstraining hebben gehad, die ze krijgen vanaf 9 jaar en ouder.' Ook zei de best ingevoerde veiligheidsman van het land in een reactie dat IS-kinderen, 'welpen' genaamd, juist gevaarlijker zijn dan oudere Syrië-gangers omdat aan hun loyaliteit minder wordt getwijfeld; de indoctrinatie is er letterlijk met de paplepel ingegoten. Sowieso verwacht hij problemen bij teruggekeerde jonge IS-gangers.' It is not difficult to imagine how they can pose a threat - Het is niet moeilijk voor te stellen dat ze een dreiging kunnen vormen.' 

Internationale organisaties, als VN-organisatie voor vluchtelingen UNHCR, schatten dat wereldwijd ruim zestig miljoen mensen op drift zijn. Het is mij een raadsel waarom collega’s zich uitgerekend druk maken om het wel en wee van moeders, en hun nazaten, die zich hebben ingezet voor een van de meest verderfelijke regimes van de laatste decennia. In de 4,5 eeuw geschiedenis van de Nederlandse oorlogsverslaggeving kan ik geen vergelijkbare voorbeelden vinden.

Oké, de kinderen van Syrië-gangers wonen nu in tenten, maar veel van hun slachtoffers rond Mosul ook. Verdienen deze kinderen minder aandacht omdat ze geen Nederlandse ‘roots’ hebben?

Als we uit humanitair oogpunt de zaak van de IS-kinderen bekijken dan is het toch veel logischer om alle slachtoffers ter plaatse bij te staan, ongeacht hun achtergrond. Waarom veel geld besteden aan het jarenlang volgen van jihadkinderen in Nederland en de rug toekeren naar hun getraumatiseerde slachtoffers daar? En zou research naar gepleegde excessen door de moeders en al oudere kinderen journalistiek niet veel meer voor de hand liggen? Journalisten zijn geen hulpverleners. 

Dat de (groot)ouders zich hardmaken voor de terugkeer van kinderen en kleinkinderen begrijp ik, en die neem ik in dit opzicht niets kwalijk. Dat de moeders graag terug willen, snap ik ook, hoewel ik ernstig twijfel aan de oprechtheid van hun spijt. Echter, journalisten die oproepen tot de komst van (ex-)aanhangers van een islamofascistisch regime dragen -net als politici- een niet te onderschatten verantwoordelijkheid mochten deze kinderen of hun meereizende moeder, en eventueel vader bij gezinshereniging, een aanslag plegen.

Bij terroristische aanslagen, zo leert de recente geschiedenis, komen ook Europese kinderen om. Waarom zouden deze onschuldigen minder meetellen dan de kinderen die mijn collega's zeggen te willen redden? 

Oorlogsverslaggevers van Nederland, ik geef u een raad: blijf bij uw leest !!!