Familie van de gefusilleerde Henk Gorter wil Nedernazi Faber vervolgen voor het medeplegen van een 23ste moord. Zolang de grootste Nederlandse oorlogsmisdadiger uit de Tweede wereldoorlog niet achter de tralies zit is elk drukmiddel meegenomen. Ditmaal leidde mijn speurtocht naar Zandvoort. Daar in de stilte van de huiskamer werd duidelijk dat na meer dan 60 jaar de pijn van zijn daden nog steeds voelbaar is.

'Niemand wist waar ome Henk was gebleven', zegt Marijke Schoenmaker (61). Een portret van de kunstenaar, een slanke man met achterovergekamd haar voor een schildersezel, ligt op tafel. 'We wisten dat hij in 1944 door de Duitsers was opgepakt in Groningen. Zijn moeder, onze oma, bracht zes weken lang kleren naar het Huis van Bewaring. Toen hoorde ze dat het niet meer nodig was.' Jochem Hendrik Gorter, dan 39 jaar oud, was na verraad opgepakt voor de handel in wapens. Bij zijn arrestatie raakte hij gewond en zou op transport zijn gesteld met onbekende bestemming. 'Na de oorlog vernam de familie via het Rode Kruis dat hij was gestorven aan longontsteking, wat later werd tegengesproken.'

Geruchten vochten om voorrang. Henk Gorter zou zijn omgekomen op een schip dat was gezonken. Hij zou gevangen zitten op het Duitse waddeneiland Borkum. Marijke: 'Tot haar dood sloot oma 's nachts nooit de deur. Op vakantie wilde ze niet. Want Henk zou kunnen terugkomen.' Haar nicht Karin Porrenga (67) vult aan: 'Het mysterie sloeg diepe wonden in de familie. Altijd was er die vraag: waar is hij?' Het lot van hun oom Henk vernamen de twee nichten enkele weken geleden in deze krant. Karin: 'De hele dag was ik van slag.'


Jochem Hendrik Gorter werd op 28 oktober 1944 gefusilleerd in kamp Westerbork. Deelnemer aan de moord die ochtend op in totaal zeven verzetsmannen was de voortvluchtige Nederlandse SS'er Klaas-Carel Faber, die sinds zijn ontsnapping in 1952 als vrij man in het Duitse Ingolstadt woont. De in Haarlem geboren politieman, gedetacheerd bij de Groningse afdeling van de Gestapo, speelde een prominente rol: hij las het doodvonnis voor en schoot met een karabijn op de groep.

Faber werd na de oorlog ter dood veroordeeld voor het medeplegen van 22 moorden, in 1948 omgezet in onherroepelijk levenslang. Vreemd genoeg prijkt de naam van Gorter niet op de slachtofferlijst van Faber. Daarom willen de nichten hem alsnog laten vervolgen voor het medeplegen van deze 23e moord, die op hun oom Henk. De Arnhemse officier van justitie Johan Klunder heeft toegezegd een rechercheur te sturen voor het opnemen van de aangifte. Marijke stellig: 'We willen dat Faber wordt gestraft. Hij heeft oma een rotleven gegeven. Ons trof het ook. We hebben de oorlog niet meegemaakt maar we zijn er wel mee opgevoed.' Karin vult aan: 'We willen weten waarom hij hem doodschoot. Ome Henk had niemand vermoord.' Gorter huwde en scheidde de joodse Bertha Gorter-Leviet, die op 19 oktober 1942 in Auschwitz werd vergast. Kinderen liet hij niet na. De tv-beelden van de voortvluchtige Faber, die ieder interview weigert, zijn de nichten bekend. Marijke: 'De arrogantie van die man stoort ons.'

Als de nichten een beeld schetsen van Henk Gorter wordt er gelachen. Hij was een bon vivant, een levensgenieter. Iemand die voor een weddenschap een bos bloemen opat. Hij speelde viool, schilderde en fotografeerde. Marijke: 'Hij zei: als ik doodga, wil ik omgekeerd in mijn kist liggen met een sigaar tussen mijn billen.' Dan vallen de nichten even stil. Het heeft niet zo mogen zijn. Hun oom Henk werd direct na zijn terechtstelling verbrand in het crematorium van Westerbork. Alles wat van hem rest zijn enkele schilderijen en foto's.

Intussen pleegde ik ook nog wat telefoontjes. De kans dat Nedernazi Klaas-Carel Faber 59 jaar na zijn ontsnapping alsnog terugkeert naar een cel neemt toe. In mei weigerde justitie in Duitsland Faber (inmiddels 89 jaar oud) aan Nederland over te dragen. Maar volgens het kaderbesluit Europees Arrestatiebevel is Duitsland verplicht nu zelf de levenslange celstraf uit te voeren. Een woordvoerder van het Nederlandse ministerie van Justitie laat weten dat inmiddels het verzoek daartoe is doorgesluisd naar het Beierse Openbaar Ministerie met het doel het voor te leggen aan de rechtbank. Eerder wilde de Beierse officier van justitie Alfons Obermeier Faber niet overdragen aan Nederland omdat Faber als oud SS'er door een naziwet uit 1943, het zogenaamde Führer-Erlass, de Duitse nationaliteit heeft verkregen en Duitsland geen landgenoten uitlevert. Een nieuwe aanklacht van de nabestaanden van Henk Gorter vergroten de druk. 'Elk nieuw bewijs van een moord door Faber wordt serieus onderzocht', heeft het Beierse ministerie van Justitie al eerder laten weten.

Het artikel stond in De Pers en de foto komt uit het album van de familie van Gorter.