Het aantal burgerdoden in Afghanistan is de eerste helft van 2010 met eenderde gestegen, melden de Verenigde Naties. Over de daders valt echter te discussiëren.

Onomstotelijk bevestigen de cijfers één hard feit dat ik al heel lang roep: de oorlog in Afghanistan verhevigt. Totaal stierven 1.271 burgers door oorlogshandelingen tussen 1 januari en 31 juni dit jaar. Een stijging van 31 procent tegen opzichte van dezelfde periode in 2009 aldus  de United Nation Assistance Mission in Afghanistan UNAMA gisteren in Kabul.

De overkoepelende organisatie van de Verenigde Naties in Afghanistan acht anti-regerings elementen verantwoordelijk voor driekwart (76 procent) van de civiele doden. Dat was de helft meer dan de eerste zes maanden van vorig jaar. Maar over de methode van registratie doet de organisatie geen mededeling, wat de betrouwbaarheid niet ten goede komt. Want wie doodde zes studenten rond de jaarwisseling in Uruzgan? Opstandelingen volgens de eerste berichten. 'Nee, door medestudenten,' volgens de aanklager Gulum Jan in Tarin Kowt tegenover mij afgelopen maand. De verwarring kwam door het pasthu woord voor studenten, dat is 'taliban', maar dat zijn iets anders dan de gewapende religieuze groepering die sinds 2001 de Afghaanse regering ten val wil brengen. Volgens berichten onthoofden de taliban in juni elf Hazara in het district Khas Uruzgan. Maar mogelijk was dat het gevolg van de eeuwendurende strijd tussen de bevolkingsgroepen Hazara en Pathanen, opperde dr. Abdul Ghafar, de lokale voorzitter van de mensenrechtencommissie AIHRC. Een vader zou de Hazara verdenken van medeplichtigheid aan de dood van zijn zoon. Voor de goede orde: de taliban doden burgers, ambtenaren, buitenlanders en iedereen die hun rigide zienswijze niet volgt.

Volgens de Verenigde Naties zijn de bermbommen in Afghanistan, die 64 procent van de doden en bijna 2000 gewonden veroorzaakten, door anti-regerings elementen gelegd. Maar in Uruzgan verjagen lokale bewoners op zo'n manier concurrenten bij de aanleg van wegen, doden regeringsvertegenwoordigers tegenstanders en beslechten stammen en families twisten over waterrechten en vrouwen. Om maar te zwijgen over criminele afrekeningen zoals tussen opiumhandelaren. En dat is meer dan de tien procent van de gewelddadige incidenten die de VN niet kan plaatsen.

De VN-organisatie die sinds 28 maart 2002 de Afghaanse overheid helpt bij de ontwikkeling acht de ruim 100.000 buitenlandse militairen samen met de Afghaanse regeringstroepen verantwoordelijk voor slechts 12 procent van de doden. Een vermindering van 30 procent ten opzichte van vorig jaar. Zo zou het aantal doden door bombardementen met 64 procent zijn afgenomen. Maar de VN weet gewoon niet wat gebeurt tijdens militaire operaties. 'Specifieke informatie wordt niet altijd gedeeld,' verklaarde UNAMA-vertegenwoordiger in Uruzgan Dr. Sher Ahmad toen ik hem vorig jaar wat zaken voorlegde.

Vergeet ook niet dat de multinationale troepenmacht ISAF in Afghanistan is op uitnodiging en met goedkeuring van de Verenigde Naties UNSC-resolutie 1386. De animo voor diepgaande onderzoeken is misschien niet aanwezig.

Voor buitenlanders is iedere dode snel een talibanstrijder. De foto nam ik in juli van het graf in Chora van twee broers. Ze werden vorig jaar gedood door Amerikaanse helikopters. Volgens de familie stonden ze op een heuvel om een gsm-signaal om te vangen voor hun telefoon in de tijd dat Chora geen zendmast had. De Amerikanen dachten dat ze mijnen legden. Op een heuveltop heeft dat weinig zin, lijkt me. Enfin, de video-opnamen uit die helikopter zou ik best eens willen zien.

Zie ook Niet alleen Taliban doden burgers in De Pers.